رژیم غذایی کم کاری تیروئید

منابع غذایی مفید برای رژیم کم کاری تیروئید کدامند؟ روی ( زینک) و کم کاری تیروئید چه ارتباطی با هم دارند؟ غده تیروئید یک غده کوچک پروانه ای شکل است که در جلوی گردن قرار دارد. هورمون‌های تیروئیدی نقش بسیار حیاتی در بدن دارند و تقریبا برای همه ی عملکردهای بدن تاثیر می‌گذارند.

غده هیپوفیز در مغز به غده تیروئید جهت تولید هورمون‌های تیروئیدی سیگنال عصبی ارسال می‌کند. در کم کاری تیروئید هورمون‌های تیروئیدی به اندازه کافی تولید نمی‌شوند.

کم کاری تیروئید معمولا به علل مختلفی مانند کمبود ید، مصرف برخی داروها، التهاب تیروئید، برداشتن قسمتی از غده تیروئید رخ می‌دهد.۱

رژیم غذایی نقش و تاثیر بسیار مهمی بر علائم کم کاری تیروئید دارد و مصرف برخی مواد غذایی ممکن است سبب تشدید علائم کم کاری شود یا به بهبود و کنترل علائم بیماری کمک کند.

منابع غذایی مفید برای کم کاری تیروئید

ید و کم کاری تیروئید

ید یک ماده معدنی حیاتی برای عملکرد غده تیروئید و ساخت هورمون‌های تیروئید است. بنابراین کمبود ید می‌تواند خطر کم کاری تیروئید را افزایش دهد. کمبود ید بسیار شایع است و تقریبا یک سوم از جمعیت جهان با آن روبرو هستند.

منابع غذایی ید عارتند از نمک یددار، مصرف غذاهای دریایی مانند ماهی، لبنیات و تخم مرغ. بهتر است کمبود ید را از طریق مواد غذایی حاوی ید جبران کنید.۲

سلنیوم و کم کاری تیروئید

سلنیوم یک ماده معدنی است که خاصیت آنتی اکسیدانی دارد و از غده تیروئید در برابر رادیکال‎های آزاد محافظت می‎کند. سلنیوم به فعال کردن هورمون‌های تیروئیدی کمک می‌کند تا بدن بتواند از آنها استفاده کند.

اضافه کردن منابع غذایی حاوی سلنیوم مانند مغزها، آجیل، ماهی تن، تخم مرغ و لبنیات یک روش عالی برای دریافت سلنیوم است.۳

روی( زینک) و کم کاری تیروئید

روی یکی دیگر از مواد مغذی است که در عملکرد هورمون‌های تیروئیدی نقش دارد. نتایج حاصل از یک مطالعه نشان میدهد که مصرف روی به تنهایی یا در کنار سلنیوم به بهبود عملکرد غده تیروئید کمک می‌کند. منابع غذایی روی عبارتند از: گوشت گاو، غلات غنی شده، حبوبات، تخم کدو، ماست و صدف.۴

مصرف چه نوع مواد غذایی در کم کاری تیروئید مجاز نیست؟

مصرف برخی مواد غذایی در مبتلایان به کم کاری تیروئید می‌تواند سبب تشدید علائم کم کاری تیروئید شود. همان‌طور که گفتیم رژیم غذایی نقش بسیار مهمی در فرایند درمان کم کاری تیروئید دارد. بنابراین رعایت نکات تغذیه‌ای در کم کاری تیروئید بسیار اهمیت دارد. در این بخش مهمترین منابع غذایی که ممکن است باعث شدت علائم در بیمار شود را شرح می‎دهیم.

مواد غذایی حاوی گواتروژن

یکی از منابع غذایی که در افراد مبتلا به کم کاری تیروئید ممکن است باعث تشدید علائم شود منابع گواتروژن هستند که در عملکرد غده تیروئید مداخله می‎کنند. منابع غذایی گواتروژن عبارتند از: غذاهای دریایی، سبزیجات کلمی، میوه و سبزیجات نشاسته ای(سیب زمینی شیرین، توت فرنگی)، برخی مغزها و دانه‌ها.۵

مواد غذایی فرآوری شده حاوی نمک و سدیم بالایی هستند و باید مصرف آنها در افراد مبتلا به کم کاری تیروئید محدود شود. افراد مبتلا به کم کاری تیروئید در معرض افزایش فشارخون هستند و باید مصرف نمک و مواد غذایی حاوی سدیم را کاهش دهند.

مواد غذایی حاوی شکر و قند ساده

کم کاری تیروئید باعث کاهش سرعت سوخت و ساز در بدن می‌شود و بنابراین افراد مبتلا به کم کاری تیروئید در معرض اضافه وزن و چاقی هستند. در رژیم غذایی افرادی که دچار کم کاری هستند باید میزان دریافت مواد غذایی حاوی شکر محدود شود تا فرد دچار اضافه وزن و چاقی نشود.

مواد غذایی چرب و سرخ شده

تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف مواد غذایی چرب در جذب داروهای تیروئیدی تداخل ایجاد می‌کنند و همچنین ممکن است با توانایی غده تیروئید برای تولید هورمون‌های تیروئیدی مداخله کند.

در رژیم غذایی کم کاری تیروئید بهتر مصرف چربی‌های اشباع و ترانس مانند مارگارین، کره، مایونز، چربی‌های متصل به گوشت کاهش داده شود و تا حد امکان غذا به صورت بخارپز یا پخته مصرف شود.

زمان مصرف مکمل‌های غذایی در کم کاری تیروئید

مصرف داروهای تیروئیدی بهتر است با معده خالی باشد  تا بدن بتواند به طور کامل دارو را جذب کند. بهتر است داروها ۳۰ تا ۶۰ دقیقه قبل از صبحانه یا حداقل ۳ الی ۴ ساعت بعد از شام مصرف شوند.

داروهایی تیروئیدی میتواند در جذب مواد غذایی حاوی کلسیم و آهن تداخل ایجاد کنند و باید بین مصرف داروهای تیروئیدی و مواد غذایی یا مکمل حاوی کلسیم و آهن ۴ ساعت فاصله باشد.۶

به این نکته دقت کنید که مصرف برخی مکمل و داروها در جذب داروهای تیروئیدی تداخل ایجاد می‌کنند مانند:

• داروهای آنتی اسید
• شیر و مکمل‌های کلسیم
• مکمل آهن
• غذاها و نوشیدنی‌های پرفیبر
• مواد غذایی حاوی ید
• غذاهای حاوی سویا

کلام آخر

کم کاری تیروئید یک اختلال غده درون ریز است که ۱ تا ۲ درصد از جمعیت دنیا گرفتار آن هستند. کم کاری تیروئید با علائمی مانند خستگی، اضافه وزن، حساسیت نسبت به سرما همراه است.

درمان کم کاری تیروئید با استفاده از دارو و رژیم غذایی است و خوشبختانه رژیم غذایی نقش مهمی در کنترل و بهبود علائم دارد. پیروی از یک رژیم غذایی متناسب نه تنها کمبودهای تغذیه‌ای ناشی از بیماری را تامین می‎کند بلکه در پیشگیری از عوارض کم کاری تیروئید مانند چاقی و اضافه وزن نیز موثر است.

منابع مورداستفاده :

1. InformedHealth.org [Internet]. Cologne, Germany: Institute for Quality and Efficiency in Health Care (IQWiG); 2006-. Underactive thyroid: Overview. 2014 Oct 8 [Updated 2017 Aug 10]. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK279601/

2.  Zimmermann MB, Boelaert K. Iodine deficiency and thyroid disorders. Lancet Diabetes Endocrinol. 2015 Apr;3(4):286-95. doi: 10.1016/S2213-8587(14)70225-6. Epub 2015 Jan 13. PMID: 25591468.
3. Negro R. (2008). Selenium and thyroid autoimmunity. Biologics : targets & therapy, ۲(۲), ۲۶۵–۲۷۳٫ https://doi.org/10.2147/btt.s2746
4. Mahmoodianfard S, Vafa M, Golgiri F, Khoshniat M, Gohari M, Solati Z, Djalali M. Effects of Zinc and Selenium Supplementation on Thyroid Function in Overweight and Obese Hypothyroid Female Patients: A Randomized Double-Blind Controlled Trial. J Am Coll Nutr. 2015;34(5):391-9. doi: 10.1080/07315724.2014.926161. Epub 2015 Mar 11. PMID: 25758370.
5. Dolan, L. C., Matulka, R. A., & Burdock, G. A. (2010). Naturally occurring food toxins. Toxins, ۲(۹), ۲۲۸۹–۲۳۳۲٫ https://doi.org/10.3390/toxins2092289
6. McMillan, M., Rotenberg, K. S., Vora, K., Sterman, A. B., Thevathasan, L., Ryan, M. F., Mehra, M., & Sandulli, W. (2016). Comorbidities, Concomitant Medications, and Diet as Factors Affecting Levothyroxine Therapy: Results of the CONTROL Surveillance Project. Drugs in R&D, ۱۶(۱), ۵۳–۶۸٫ https://doi.org/10.1007/s40268-015-0116-6