رژیم غذایی کبد چرب چگونه است؟

نمونه یک رژیم غذایی کبد چرب چیست؟ چه غذاهایی باید در کبدچرب محدود شوند؟ کبدچرب یکی از شایع‌ترین علت‌های بیماری‌های کبدی است. زمانی که چربی اضافه در کبد دخیره می‌شود کبدچرب رخ می‌دهد که در صورت عدم درمان عوارض جدی مانند سیروز و نارسایی کبدی را به همراه دارد. با مجله بنتو همراه باشید. ۵ ماده غذایی موثر در کبد چرب را معرفی خواهیم کرد.

برخی عوامل مانند چاقی و دیابت نوع ۲ خطر ابتلا به کبدچرب را افزایش می‌دهند.

کبد چرب چیست؟

در یک بدن سالم کبد وظیفه دفع سموم و تولید اسیدهای صفراوی را دارد. صفرا برای هضم چربی‌ها و تبدیل آنها به اسیدچرب ضروری است. بدون صفرا بدن قادر نیست تا از چربی‌های رژیم غذایی استفاده کند.

در کبدچرب، کبد دچار آسیب می‌شود و نمی‌تواند عملکرد مناسبی داشته باشد. تغییر سبک زندگی به‌شدت در پیشگیری و بهبود کبدچرب موثر است. اولین خط درمان کبدچرب کاهش وزن از طریق رژیم غذایی و فعالیت بدنی است. ۱

مراحل یا گریدهای کبدچرب

بیماری کبدچرب دارای ۴ مرحله یا گرید است. اغلب افراد به کبدچرب گرید ۱ مبتلا هستند ولی معمولا بدون علامت یا نشانه خاصی هستند. در صورتی که این بیماری مدیریت نشود میتواند به نارسایی کبدی ختم شود.

کبدچرب گرید۱

کبدچرب گرید۱ معمولا بدون علامت و نشانه خاصی است و اغلب به‌طور تصادفی و حین سایر آزمایش‌ها تشخیص داده می‌شود. در این مرحله مقداری چربی در کبد ذخیره شده است.

کبدچرب گرید۲

کبدچرب گرید ۲ یا استئاتو کبدی غیر الکلی شکل جدی تری از کبد چرب است که در آن کبد دچار التهاب می‌شود.

کبدچرب گرید۳

در این مرحله که به آن فیبروز کبدی گفته می‌شود کبد دچار التهاب بیشتر و ایجاد زخم(اسکار) در کبد و بافت و عروق اطراف آن می‌شود؛ اما کبد همچنان قادر به انجام فعالیت طبیعی خود است.

کبدچرب گرید۴

متاسفانه سیروز کبدی یا کبدچرب گرید ۴ شدیدترین حالت این بیماری است که پس از سال‌ها التهاب ایجاد می‌شود.  در این مرحله کبد از یک بافت زنده تبدیل به یک زخم وسیع می‌شود که توانایی دفع سموم و تولید پروتئین‌های ضروری برای بدن را ندارد و در واقع عملکرد خود را از دست داده است.

متاسفانه این مرحله از کبدچرب باعث نارسایی و ابتلا به سرطان کبد می‌شود. توجه کنید که تغییرات مثبت در سبک زندگی به طور مستقیم بر سلامت کبد تاثیر دارد.

۵ ماده غذایی موثر در رژیم غذایی کبد چرب

قهوه و کبدچرب

قهوه به کاهش سطح آنزیم‌های غیرطبیعی کبد کمک می‌کند. نوشیدن یک فنجان قهوه در طول روز به پیشگیری از کبدچرب موثر است. در مطالعه سال ۲۰۲۱ نشان می‌دهد که مصرف قهوه نه تنها از ابتلا به کبدچرب جلوگیری می‌کند بلکه از پیشرفت بیماری نیز جلوگیری می‌کند.۲

جودوسر و رژیم غذایی کبد چرب

جودوسر سرشار از مواد مغذی و فیبر است که با کاهش خطر ابتلا به کبدچرب مرتبط است. مطالعات نشان می‌دهند که یک رژیم غذایی سرشار از فیبر مانند جودوسر به کاهش سطح تریگلیسرید و پیشگیری یا بهبود کبدچرب کمک بسیاری می‌کند.۳

ماهی و کبدچرب

ماهی‌های چرب مانند سالمون، ساردین و تن سرشار از امگا۳ هستند. امگا۳ به کاهش سطح تریگلیسرید کمک می‌کند و همچنین باعث افزایش سطح کلسترول خوب(HDL) می‌شود. مصرف منابع غذایی یا مکمل امگا۳ برای مبتلایان به کبدچرب بسیار مفید است و حتما باید در رژیم غذایی آن‌ها گنجانده شود.

سبزیجات و کبدچرب

مصرف سبزیجات به کاهش تجمع چربی در کبد کمک می‌کند. سبزیجات برگ سبز و سایر سبزیجات در بهبود کبدچرب موثر هستند. نتایج مطالعه‌ی ۲۰۲۱ نشان می‌دهد که مصرف اسفناج به پیشگیری از کبدچرب کمک می‌کند. سبزیجات برگ سبز حاوی نیترات و پلی فنول هستند که اثرات آنتی اکسیدانی دارند.۴

سیر و رژیم غذایی کبد چرب

سیر علاوه بر اینکه طعم خوبی به غذای شما می‌دهد، به کاهش وزن و چربی در مبتلایان به کبدچرب نیز کمک می‌کند. نتایج حاصل از یک مطالعه که در سال ۲۰۲۰ انجام گرفته است نشان داد که مصرف ۸۰۰ میلی گرم پودر سیر در روز به مدت ۱۵ هفته به کاهش چربی و بهبود سطح آنزیم‌های کبدی منجر شده است.۵

نمونه یک رژیم غذایی کبد چرب

رژیم غذایی کبد چرب ، یک بخش کلیدی در درمان کبدچرب است و همه افراد مبتلا به کبدچرب باید زیر نظر متخصص تغذیه یک برنامه غذایی مناسب داشته باشند. در اینجا نمونه یک رژیم غذایی کبدچرب را ذکر کرده ایم.

وعده صبحانه: ۲۴۰ گرم جودوسر+ یک قاشق چایخوری کره بادام زمینی+یک قاشق غذاخوری دانه چیا+ یک فنجان توت.

یک فنجان چای سیاه یا سبز

میان وعده: یک عدد هویج یا سیب

ناهار: ۹۰ گرم مرغ گریل شده یا آبپز+یک عدد سیب زمینی کوچک ابپز+ یک کاسه بروکلی یا هویج بخارپز

میان وعده: یک قاشق غذاخوری کره بادام زمینی+ ۲ عدد نان تست غلات سبوس دار

شام: یک کاسه کنسرو لوبیای پخته شده+ یک فنجان بروکلی آبپز+ یک فنجان توت

وعده اخر شب: یک قاشق غذاخوری انواع مغزها

چه غذاهایی باید در کبدچرب محدود شوند؟

در صورت ابتلا به کبدچرب لازم است برخی مواد غذایی در رژیم غذایی کبد چرب حذف یا محدود شود. در رژیم غذایی کبدچرب باید از مصرف مواد غذایی که باعث افزایش وزن و بالا رفتن قندخون می‌شوند اجتناب کرد.

این مواد غذایی عبارتند از:

• مواد غذایی حاوی قند: تا جای ممکن از مصرف مواد غذایی حاوی قند اضافه شده مانند انواع کیک، شکلات، کولوچه یا آب میوه های حاوی شکر خودداری کنید. مصرف بیش از حد مواد قندی باعث افزایش تولید چربی در کبد می‌شود.
• غذاهای سرخ شده و پرچرب
• مصرف بیش از حد نمک و غذاهای شور
• مصرف بیش از حد غلات فرآوری شده و بدون سبوس مانند نان سفید، برنج سفید و ماکارونی
• مصرف بیش از حد گوشت قرمز و چربی دار

کلام آخر

کبدچرب یک بیماری شایع کبدی است که متاسفانه روز به روز در حال افزایش است. ابتلا به کبدچرب به شدت به سبک زندگی و رژیم غذایی فرد وابسته است. افرادی که سبک زندگی بی تحرک دارند و دچار پرخوری و اضافه وزن هستند قطعا در معرض کبدچرب قرار دارند.

کاهش وزن و رژیم غذایی کبد چرب ، اولین خط درمان است. به دلیل آنکه کبدچرب در صورت عدم درمان منجربه نارسایی کبدی می‌شود حتما از یک متخصص تغذیه برای تنظیم رژیم غذایی کمک بگیرید.

منابع مورداستفاده:

1.  National Institute of Diabetes, Nonalcoholic Fatty Liver Disease (NAFLD) & NASH.

2.  Hayat, U., Siddiqui, A. A., Okut, H., Afroz, S., Tasleem, S., & Haris, A. (2021). The effect of coffee consumption on the non-alcoholic fatty liver disease and liver fibrosis: A meta-analysis of 11 epidemiological studies. Annals of hepatology, ۲۰, ۱۰۰۲۵۴٫ https://doi.org/10.1016/j.aohep.2020.08.071

3. Rosqvist, F., Rydell, A., & Iggman, D. (2020). The Effects of Foods on Blood Lipids in Non-alcoholic Fatty Liver Disease (NAFLD)-A Systematic Review and Meta-Analysis.Frontiers in nutrition, ۷, ۶۱۳۲۲۱٫ https://doi.org/10.3389/fnut.2020.613221

4.  Mokhtari, E., Farhadnejad, H., Salehi-Sahlabadi, A., Najibi, N., Azadi, M., Teymoori, F., & Mirmiran, P. (2021). Spinach consumption and nonalcoholic fatty liver disease among adults: a case-control study. BMC gastroenterology, ۲۱(۱), ۱۹۶٫ https://doi.org/10.1186/s12876-021-01784-8

5. Soleimani, D., Paknahad, Z., & Rouhani, M. H. (2020). Therapeutic Effects of Garlic on Hepatic Steatosis in Nonalcoholic Fatty Liver Disease Patients: A Randomized Clinical Trial. Diabetes, metabolic syndrome and obesity : targets and therapy, ۱۳, ۲۳۸۹–۲۳۹۷٫ https://doi.org/10.2147/DMSO.S254555